Nhu cầu về nguồn nhân lực AI cho Việt Nam

Bởi Như Quỳnh

Theo NVIDIA Việt Nam, trong vòng 3 năm tới, Việt Nam cần hàng trăm nghìn kỹ sư trí tuệ nhân tạo (AI) để đáp ứng nhu cầu phát triển ngành. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao đang là thách thức lớn đối với sự phát triển bền vững của lĩnh vực AI.

Hình 1: Sinh viên tìm kiếm cho khoá học AI (nguồn Vnexpress)

Nhu cầu ngày càng tăng về nhân lực AI

Với sự mở rộng ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong các ngành như y tế, ngân hàng và viễn thông, nhu cầu về nhân lực AI tại Việt Nam trở nên cấp thiết. NVIDIA Việt Nam dự báo cần hàng trăm nghìn kỹ sư AI vào năm 2028. Theo Trung tâm Thông tin và Dịch vụ việc làm (TITC), nhu cầu nhân lực AI tăng 10–15% mỗi năm, nhưng nguồn cung nhân sự chất lượng cao vẫn còn hạn chế nghiêm trọng.

Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của việc hợp tác giữa doanh nghiệp trong nước, tập đoàn quốc tế và các cơ sở đào tạo để giải quyết hiệu quả vấn đề thiếu hụt nhân tài.

Nguyên nhân thiếu hụt nhân lực AI

Ông Bùi Quang Anh, Giám đốc Công nghệ của DopikAI, một công ty cung cấp giải pháp AI, xác định ba nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khan hiếm nhân lực AI tại Việt Nam:

• Đào tạo chuyên sâu hạn chế: Chương trình đào tạo trong nước hiện chưa đáp ứng được yêu cầu về kiến thức chuyên sâu trong các lĩnh vực như học máy, thị giác máy tính, xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và phân tích dữ liệu lớn. Đồng thời, các tập đoàn công nghệ toàn cầu thu hút nhân tài với mức lương cạnh tranh, làm gia tăng áp lực tuyển dụng.
• Rào cản ngôn ngữ: Trình độ ngoại ngữ hạn chế của sinh viên Việt Nam gây khó khăn trong việc tiếp cận tài liệu nghiên cứu quốc tế, hợp tác với các chuyên gia toàn cầu và tham gia các dự án AI quy mô lớn.
• Thiếu hạ tầng công nghệ: Phát triển AI đòi hỏi hạ tầng tính toán mạnh mẽ và dữ liệu thực tiễn. Các chương trình đào tạo cần tích hợp thực hành trên nền tảng công nghệ tiên tiến để tạo ra nhân lực AI đáp ứng nhu cầu thực tế.

Hình 2: Ông Bùi Quang Anh, Giám đốc Công nghệ của DopikAI

Nỗ lực hiện tại trong đào tạo AI

Một số trường đại học như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Đà Nẵng, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông và Đại học FPT đã triển khai các chương trình đào tạo AI. Tuy nhiên, các chương trình này cần hợp tác với các tập đoàn công nghệ toàn cầu như NVIDIA để đảm bảo nội dung đào tạo phù hợp với nhu cầu thị trường.

Ông Vũ Mạnh Cường, Giám đốc Khách hàng Doanh nghiệp của NVIDIA Việt Nam, tại hội nghị công nghệ ngày 11/2/2025, nhấn mạnh tình trạng thiếu hụt nhân lực AI ở mọi cấp độ, từ nhà khoa học dữ liệu đến kỹ sư vận hành AI. Chương trình Học viện Deep Learning (DLI) của NVIDIA đang hợp tác với các trường đại học để nâng cao kỹ năng AI cho sinh viên.

Các ứng dụng AI chuyên sâu trong các lĩnh vực như sinh học, y tế, tài chính và viễn thông càng làm tăng nhu cầu về các nhà khoa học dữ liệu và chuyên gia liên ngành.

Giải pháp đề xuất để nâng cao nhân lực AI

Các chuyên gia đề xuất mô hình hợp tác ba bên giữa cơ sở đào tạo, doanh nghiệp và tập đoàn quốc tế để giải quyết khủng hoảng nhân lực AI. Ông Bùi Quang Anh đưa ra năm giải pháp cụ thể:

1. Hợp tác doanh nghiệp - trường đại học: Xây dựng hệ sinh thái AI thông qua học bổng, hội thảo chuyên ngành và chương trình thực tập quốc tế để nâng cao kỹ năng kỹ thuật và ngoại ngữ của sinh viên.
2. Đầu tư nghiên cứu và phát triển (R&D): Thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua tài trợ nghiên cứu hợp tác giữa doanh nghiệp và các tổ chức học thuật để phát triển các giải pháp AI thực tiễn.
3. Hỗ trợ chính sách từ Chính phủ: Triển khai các chương trình học bổng, tài trợ nghiên cứu và xây dựng các trung tâm nghiên cứu quốc gia để tạo nền tảng phát triển bền vững.
4. Mở rộng hợp tác quốc tế: Thiết lập các chương trình trao đổi chuyên gia với các quốc gia có nền AI tiên tiến để chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm thực tiễn.
5. Cải thiện môi trường làm việc: Giữ chân nhân tài bằng các chính sách đãi ngộ cạnh tranh, cơ hội thăng tiến và không gian sáng tạo.

Ông Marc Woo, Tổng Giám đốc Google Việt Nam, cam kết cung cấp học bổng, chương trình đào tạo AI và tài khoản miễn phí Google Workspace, Classroom cho học sinh, sinh viên và giáo viên Việt Nam, tạo cơ hội lớn để nâng cao năng lực công nghệ.

Bài học từ các quốc gia dẫn đầu về AI

TS. Trần Chí Thiện đề xuất lấy chiến lược phát triển AI của Trung Quốc làm hình mẫu. Theo Forbes, Trung Quốc đặt mục tiêu AI đóng góp 600 tỷ USD vào kinh tế vào năm 2030 nhờ sự hỗ trợ của Chính phủ, đổi mới khu vực tư nhân và khai thác dữ liệu lớn. Hệ sinh thái AI của Trung Quốc tích hợp các phòng thí nghiệm do Chính phủ tài trợ, các tập đoàn như Alibaba, Huawei, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cùng các startup như Moonshot AI và ZhiPu AI, sử dụng các nền tảng AiaaS và MaaS để triển khai nhanh các giải pháp AI.

Việt Nam có thể học hỏi bằng cách tăng cường quan hệ công-tư, đầu tư vào hạ tầng R&D và thúc đẩy hợp tác quốc tế để nâng cao năng lực AI.

Khuyến nghị chính sách

Ông Suk Ji-won, Tổng Giám đốc Trung tâm R&D Samsung Việt Nam, đề xuất các chính sách thu hút chuyên gia quốc tế và cải thiện môi trường đầu tư để hỗ trợ các ngành công nghệ cao như AI và bán dẫn, giúp Việt Nam cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Kết luận

Lĩnh vực AI của Việt Nam có tiềm năng lớn nhưng đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng. Thông qua hợp tác giữa cơ sở đào tạo, doanh nghiệp và đối tác quốc tế, đầu tư vào R&D và triển khai các chính sách hỗ trợ, Việt Nam có thể xây dựng một lực lượng lao động AI mạnh mẽ để cạnh tranh trên trường quốc tế.